ભારત ની આબોહવા // Climate details of India
ભારત એક વિશાળ અને વિવિધતાસભર દેશ છે, જેમાં વિવિધ પ્રકારની આબોહવા જોવા મળે છે. આ આબોહવા વિવિધ ભૂગોળિક વિસ્તારોને આધારે અલગ-અલગ પ્રકારની હોય છે. અહીં ભારતની મુખ્ય આબોહવા ઝોનના વિગતવાર વર્ણન છે:
આબોહવા એટલે શું?
- કોઈપણ પ્રદેશની લાંબા સમયની મોસમ / કોઈપણ પ્રદેશની લાંબા સમયની ઋતુની સ્થિતિની આબોહવા કહેવામાં આવે છે. ભારતની આબોહવા ઉષ્ણ કટિબંધની મોસમી આબોહવા છે.
હવામાન એટલે શું?
કોઈપણ પ્રદેશની ટૂંકા ગાળાની પરિસ્થિતિ. જે એક જ દિવસ અથવા તો અઠવાડિયાની હોય તેની હવામાન કહેવામાં આવે છે
💥ખાસ જાણો:: ભારતમાં હવામાન સેવા 1875 માં શરૂ કરવામાં આવી. મુખ્યાલય સીમલામાં હતું. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પછી તેનું મુખ્યાલય પુણે લાવવામાં આવ્યું હતું. હવે ભારતમાં હવામાન આધારિત સમાચાર પુણેથી જ પ્રસારિત થાય છે. |
મોસમી પવન દ્વારા વખતોવખત પવનની દિશા બદલાવાના કારણે ભારતમાં નીચેની ચાર ઋતુઓ જોવા મળે છે.
શિયાળો |
15 ડિસેમ્બર થી 15 માર્ચ |
ઉનાળો |
16 માર્ચ થી 15 જૂન |
ચોમાસુ |
16 જૂનથી 15 સપ્ટેમ્બર સુધી |
પાછા ફરતા મોસમી પવનોની ઋતુ |
16 સપ્ટેમ્બર થી 16 ડિસેમ્બર ( આ માત્ર સમય સીમા નક્કી કરે છે. ઘણીવાર મોસમી પવનો થતો વિલંબ ઋતુમાં અસર કરતું હોય છે ) |
ભારત ની આબોહવાને હવામાન સિવાય અસર કરતા બે પરિબળ
ઉત્તર માં હિમાલય પર્વત : હિમાલય માધ્ય એશિયામાંથી આવતા પવનો ને રોકે છે ,
દક્ષિણ માં હિન્દ મહાસાગર :: દક્ષિણ માં હિન્દ મહાસાગર હોવાના કારણે ઉષ્ણકટિબંધની આબોહવા પોતાના આદર્શ રૂપમાં જોવા મળે છે ,
➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️
MOST IMPORTANT
*FREE BOOK♦️🌈
📚 હેતુલક્ષી પ્રશ્નોના જવાબ : એક જ બુકમાં નીચે મુજબના પાંચ વિષયનો સમાવેશ
*કુલ પેજ : 130, સાઈઝ : 9 MB
📗 ગુજરાતનો ઈતિહાસ : 1000 પ્રશ્નોના જવાબ (પેજ 1 થી 19)
📘 ગુજરાતની ભૂગોળ : 1782 પ્રશ્નોના જવાબ (પેજ 20 થી 54)
https://drive.google.com/file/d/14wy8lS8lO9g_Tt8N8NYcgawD2_7sV1Hn/view?usp=drivesdk
📙 સાંસ્કૃતિક વારસો : 915 પ્રશ્નોના જવાબ (પેજ 55 થી 70)
📕 વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી : 2146 પ્રશ્નોના જવાબ (પેજ 71 થી 112)
📒 ભારતીય બંધારણ : 1030 પ્રશ્નોના જવાબ (પેજ 113 થી 130)
તમામ સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની તૈયારી કરતા વિદ્યાર્થીઓને મોકલો. 🙏
➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️➡️
ઉષ્ણકટિબંધીય આબોહવા (Tropical Climate):
- સ્થાનો: દક્ષિણ ભારત, બંગાળનો સમુદ્ર, બંગાળનો ઉત્તરપૂર્વ.
- લક્ષણો: ઉંચા તાપમાને અને અત્યંત ભીની આબોહવા. ઉનાળામાં તાપમાન 30-40°C સુધી પહોંચે છે. ચોમાસાની સીઝનમાં ભારે વરસાદ.
મોટાભાગે સૂકું (Semi-Arid Climate):
- સ્થાનો: પશ્ચિમ ભારત, રાજસ્થાન, ગુજરાત, પશ્ચિમ મધ્ય પ્રદેશ.
- લક્ષણો: ઓછું વરસાદ, ગરમ ઉનાળો અને ઠંડા શિયાળા. વરસાદનો મહત્તમ ભાગ ચોમાસા દરમિયાન પડે છે.
ઉષ્ણમંડળિય સધન આબોહવા (Tropical Wet and Dry Climate):
- સ્થાનો: મધ્ય અને પશ્ચિમ દક્ષિણ ભારત.
- લક્ષણો: ઉનાળો ગરમ અને સૂકો, ચોમાસામાં ભારે વરસાદ.
ઉષ્ણકટિબંધીય દરિયાઇ આબોહવા (Tropical Wet Climate):
- સ્થાનો: પશ્ચિમ ઘાટ, કોંકણ અને મલબાર કિનારા.
- લક્ષણો: આખું વર્ષ ભીની અને ગરમ આબોહવા, ભારેખમ વરસાદ.
સબટ્રોપિકલ હિમાલયન આબોહવા (Subtropical Highland Climate):
- સ્થાનો: ઉત્તર પૂર્વ ભારત, હિમાલય પર્વતો.
- લક્ષણો: ઉનાળો નરમ અને ઠંડો, શિયાળો ખૂબ ઠંડો, ઘણી બરફવર્ષા.
મર્યાદિત આબોહવા (Montane Climate):
- સ્થાનો: ઉત્તરાખંડ, હિમાચલ પ્રદેશ, જમ્મુ અને કશ્મીર.
- લક્ષણો: ઉનાળો નરમ અને શિયાળામાં ભારે ઠંડી અને બરફવર્ષા.
મોટાભાગે સૂકું અને મર્યાદિત (Desert Climate):
- સ્થાનો: થાર મરુસ્થળ, રાજસ્થાન.
- લક્ષણો: ખૂબ ઓછું વરસાદ, ખૂબ જ ગરમ ઉનાળો અને ઠંડા શિયાળા.
ભારતના ચોમાસા:
- ભારતમાં ચોમાસાની સીઝન ખૂબ મહત્વપૂર્ણ છે અને મુખ્યત્વે જૂન થી સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસા આવે છે, જે દેશના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં વરસાદ લાવે છે.
વિનાશક આબોહવા ઘટનાઓ:
- ભારતમાં વારંવાર આવનાર તોફાન, ભૂસ્ખલન, સુકાં અને બાર્ઝની પરિસ્થિતિઓ જોવા મળે છે. ખાસ કરીને ચોમાસાની સીઝનમાં અને હિમાલયના પર્વતીય વિસ્તારોમાં.
- આ રીતે, ભારતની આબોહવા એ જમીન અને ઋતુઓની વિશાળ વૈવિધ્યતાને દર્શાવે છે, જેનો પ્રતિબંધ જીવન, કૃષિ અને સ્થાનિક સંસ્કૃતિઓ પર પડે છે.
